ब्रेकिंग

लाइफस्टाइल

तुम्ही खरंच निरोगी आहात का?

Samruddhi Dhayagude
07 Apr 2025

गुरुदेव श्री श्री रविशंकर

फक्त निरोगी कळी फुलू शकते. त्याचप्रमाणे निरोगी व्यक्तीच यशस्वी होऊ शकते. आरोग्य म्हणजे केवळ रोगांची अनुपस्थिती नाही तर ती मानसिकदृष्ट्या शांत आणि भावनिकदृष्ट्या लवचिक राहण्याची स्थिती देखील आहे. जर मन कठोर आणि अस्थिर असेल तर ती व्यक्ती मानसिकदृष्ट्या निरोगी नसते. जेव्हा भावना अशांत असतात, तेव्हा एखादी व्यक्ती भावनिकदृष्ट्या निरोगी नसते.

संस्कृतमध्ये उत्तम आरोग्याच्या अवस्थेला ‘स्वस्थ’ म्हणतात. त्याचा अर्थ केवळ शरीर किंवा मनापुरता मर्यादित नाही तर तो स्वतःमध्ये स्थापित होण्याची स्थिती देखील सूचित करतो. आरोग्य ही एक दैवी देणगी आहे जी आपल्या शरीरावर आणि मनावर परिणाम करते. सशक्त मन दुर्बल शरीराला सोबत घेऊन जाऊ शकते, परंतु कधीकधी कमकुवत मन मजबूत शरीर देखील घेऊन जाऊ शकत नाही.

आरोग्याची सुरुवात मनापासून होते, जो एक सूक्ष्म घटक आहे. जेव्हा मन शांत, स्वच्छ आणि आनंदी असते, तेव्हा शरीराची प्रतिकारशक्ती वाढते. त्यामुळे मानसिक शांतता राखणे आरोग्यासाठी अत्यंत आवश्यक आहे. ध्यानाचा सराव केल्याने मन शांत आणि स्थिर होऊ शकते, ज्यामुळे शरीरालाही फायदा होतो.

हवेतील घटक देखील आरोग्यामध्ये महत्वाची भूमिका बजावतात, ते आपल्या श्वासोच्छवासाशी संबंधित आहे. आपल्या श्वासात अनेक रहस्ये दडलेली आहेत. तुम्ही कधी असा अनुभव घेतला आहे का की जेव्हा तुम्ही रागावता तेव्हा तुमचा श्वास वेगवान आणि जड होतो? जेव्हा तुम्ही दुःखी असता तेव्हा तुमचा श्वास मंदावतो का? प्रत्येक भावनेचा श्वासाशी एक विशिष्ट समन्वय असतो. जेव्हा आपण श्वासोच्छ्वास आणि भावनांमधील हा संबंध समजतो तेव्हा आपण आपले जीवन अधिक सुसंवादी बनवू शकतो. जर आपण आपल्या श्वासावर नियंत्रण ठेवण्यास शिकलो तर आपण आपल्या मनावर देखील नियंत्रण ठेवू शकतो.

आरोग्याच्या दृष्टीकोनातून पाणी आणि अन्न देखील खूप महत्वाचे आहे. शरीराच्या शुद्धीकरण आणि संतुलनासाठी पाण्याचे घटक आवश्यक आहेत. पाण्याद्वारे शरीर शुद्ध ठेवता येते, ज्यामुळे शरीराला नवीन ऊर्जा मिळते. त्याचप्रमाणे अन्न हा देखील आपल्या आरोग्य प्रक्रियेचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. आपले अन्न असे असावे की ते सहज पचावे आणि शरीरात हलकेपणा टिकून राहावा, यासाठी शुद्ध शाकाहारी अन्न खावे.

आपली जीवनशैली बदलून आणि निसर्गाशी नाळ जोडून आपल्या आरोग्याला योग्य दिशेने नेले पाहिजे. दरवर्षी किमान एक आठवडा स्वतःसाठी काढा, थोडा वेळ शांतपणे घालवा आणि काहीतरी सर्जनशील करण्याचा आनंद घ्या, जेणेकरून आपण स्वतःला पुन्हा उर्जेने भरू शकू. ही प्रक्रिया केवळ शारीरिकच नव्हे तर मानसिक आणि भावनिक दृष्टिकोनातूनही जीवन चांगले बनवते. खरे आरोग्य हे केवळ औषधे आणि डॉक्टरांवर अवलंबून नसते, तर ते तुमचे मन, शरीर आणि आत्मा यांच्या संतुलनाशी संबंधित असते. जेव्हा आपण स्वतःमध्ये स्थिरता आणतो तेव्हा आपले संपूर्ण जीवन उत्साही आणि आनंदी बनते.