भारतासह जगभरात कृत्रिम बुद्धिमत्ता (एआय) क्षेत्रात मोठ्या प्रमाणात नोकर्‍यांची संधी आहे. ‘एआय’चा अवलंब करणार्‍या कंपन्यांना कुशल व्यावसायिकांची कमतरता भासत आहे. भारतात, येत्या दोन वर्षांमध्ये, म्हणजे २०२७ पर्यंत ‘एआय’ क्षेत्रात २३ लाखांहून अधिक लोकांची गरज भासणार आहे. भारतातील ‘एआय’ क्षेत्र २०२७ पर्यंत २३ लाख रोजगार देऊ शकेल, असे ‘बेन अँड कंपनी’ने एका नवीन अहवालात म्हटले आहे. तथापि, तोपर्यंत ‘एआय’ कुशल व्यावसायिकांची संख्या केवळ १२ लाख एवढीच असेल, असा अंदाज आहे. याचा अर्थ देशाला १० लाखांहून अधिक व्यावसायिकांना पुन्हा कौशल्य द्यावे लागेल. ‘एआय’ कौशल्याची वाढती मागणी पूर्ण करण्यासाठी भारताला विद्यमान प्रतिभा पुन्हा प्रशिक्षित कराव्या लागतील आणि चांगल्या कौशल्याने सुसज्ज करावे लागेल, असे अहवालात म्हटले आहे. यामुळे केवळ कुशल व्यावसायिकांची संख्या वाढणार नाही, तर ‘एआय’चा अवलंब करण्यासही गती मिळेल. भारतातील ‘बेन अँड कंपनी’चे भागीदार सैकत बॅनर्जी म्हणाले की भारताला जागतिक ‘एआय टॅलेंट हब’ म्हणून स्वत:ला प्रस्थापित करण्याची अनोखी संधी आहे. २०२७ पर्यंत ‘एआय’ क्षेत्रातील नोकर्‍यांची संख्या टॅलेंटच्या उपलब्धतेच्या दीड ते दुप्पट असेल. आज मात्र आकर्षक पगार असूनही कुशल कर्मचारी उपलब्ध नाहीत. अहवालात म्हटले आहे की २०१९ पासून जगभरात ‘एआयशी’ संबंधित नोकर्‍यांमध्ये वाढ झाली आहे. त्यात दरवर्षी २१ टक्के वाढ होत आहे. ‘एआय प्रोफेशनल्स’च्या पगारातही या काळात वार्षिक ११ टक्क्यांनी वाढ झाली आहे. तथापि, मागणीत वाढ आणि आकर्षक पगार असूनही पात्र ‘एआय’ व्यावसायिकांचा पुरवठा चालू राहिलेला नाही. यामुळे जगभरात टॅलेंटमधील दरी सतत वाढत आहे. त्यामुळे ‘एआय’ स्वीकारण्याची गती मंदावली आहे. सैकत म्हणाले की ‘एआय’ व्यावसायिकांची कमतरता दूर करण्यासाठी बहुआयामी दृष्टिकोन स्वीकारण्याची गरज आहे. यासाठी कंपन्यांनी भरतीच्या पारंपरिक पद्धतींच्या पलीकडे पाहणे आणि अंतर्गत प्रतिभा विकसित करण्यासाठी सतत कौशल्य विकास उपक्रमांना प्राधान्य देणे आवश्यक आहे. अमेरिका, जर्मनी आणि ब्रिटनमध्येही कुशल कर्मचार्‍यांचे संकट आहे. अहवालाचा अंदाज आहे की अमेरिकेत दोशपैकी एक ‘एआय’ नोकरी २०२७ पर्यंत रिक्त राहू शकते. पुढील दोन वर्षांमध्ये अमेरिकेत ‘एआय’ नोकर्‍यांची मागणी १३ लाखांपेक्षा जास्त असू शकते तर पुरवठा ६.४५ लाखांपेक्षा कमी राहण्याचा अंदाज आहे. म्हणजे अमेरिकेत सात लाख कर्मचार्‍यांना कौशल्य शिकवावे लागणार आहे. ‘एआय’ टॅलेंटची सर्वांत मोठी कमतरता जर्मनीमध्ये असू शकते. तिथे २०२७ पर्यंत ‘एआय’संबंधित नोकर्‍यांपैकी ७० टक्के जागा रिक्त राहतील. २०२७ मध्ये १.९० ते २.१९ लाख नोकर्‍यांसाठी केवळ ६२ हजार ‘एआय’ व्यावसायिक उपलब्ध असतील.